20.01.2018 21:46

Pedofilia – problem w Kościele

GALERIA

Około 80 katechetów wzięło udział w sobotnim szkoleniu, zorganizowanym przez archidiecezjalne Centrum Formacyjno – Edukacyjne. Tematem spotkania była ochrona przed przestępstwami przeciwko zdrowiu, życiu i wolności dzieci i młodzieży. Chociaż te przestępstwa mają różny charakter, to jednak tematem wiodącym była pedofilia – problem, który jest nabrzmiały w Kościele katolickim w skali globalnej i pojawia się także w Kościele polskim, także w Archidiecezji Gnieźnieńskiej.

Wykłady dla nauczycieli, którzy zjechali się z całej archidiecezji, poprowadził ks. dr Wojciech Rzeszowski, dyrektor CEF. Jest on nie tylko cenionym duchownym, lecz także psychologiem i psychoterapeutą, doświadczonym także w pracy z ludźmi dotkniętymi wykorzystaniem seksualnym. Jest wreszcie też delegatem Arcybiskupa Gnieźnieńskiego zajmującym się rozpoznawaniem spraw pedofilii na terenie archidiecezji oraz przygotowaniem programów prewencyjnych.

"Dzisiejsze spotkanie z katechetami jest kolejną edycją cyklu warsztatów i szkoleń dla nauczycieli, a szerzej też wszystkich pracowników kościelnych, którzy mają kontakt z dziećmi i młodzieżą – mówi ks. Rzeszowski. – Chodzi przede wszystkim o przygotowanie wszystkich pracowników, a zwłaszcza katechetów, do bezpiecznej pracy z dziećmi. Chodzi o wyrobienie w nich pewnej świadomości zagrożeń i różnych trudności, które się pojawiają – zwłaszcza dotyczących przemocy. Spotkanie to jest zorientowane na temat przemocy psychicznej, fizycznej, a także seksualnej. Kościół katolicki w Polsce już kilka lat temu wydał specjalne wytyczne dotyczące ochrony nieletnich i takich właśnie działań prewencyjnych, które będą przygotowywać bezpieczne środowisko w Kościele. Szkolenie dzisiejsze ma na celu, zgodnie z tymi wytycznymi, przygotowanie katechetów – którzy pracują bezpośrednio z młodzieżą do tego, żeby mieli pewną wrażliwość i świadomość, jakie mogą się zdarzać problemy, aby umieli tym problemom zaradzić i budować w Kościele bezpieczne środowisko dla dzieci i młodzieży. Ponieważ mają oni bezpośredni kontakt z dziećmi i młodzieżą, to świadomość i wyczuwanie pewnych problemów, oraz zdolność do mądrej, szybkiej i bezpiecznej interwencji jest czymś fundamentalnym. (...) Także oni sami muszą znać kodeks bezpiecznych zachowań, przestrzegać go i być odpowiedzialnymi, wychowawczymi nauczycielami.”

Swój wykład ks. Rzeszowski rozpoczął od ogólnego wprowadzenia w tematykę pedofilii. Zwrócił uwagę na fakt, że jest to problem stosunkowo nowy i wciąż nie jest dokładnie zbadany, przez co wiemy na ten temat wciąż mało. Dopiero na przełomie lat 50-tych i 60-tych zaczęły od pediatrów napływać pierwsze sygnały, że obserwują dzieci symptomy, które trudno zmieścić w jakichkolwiek klasyfikacjach medycznych, mogące wskazywać na wykorzystywanie psychiczne i seksualne. Reakcją było wówczas oburzenie na... tak sformułowane sugestie lekarzy. Dopiero dekadę później tematem wreszcie się zajęto i zaczęto prowadzić badania naukowe.

Wykładowca zauważył, że jeszcze później problem dostrzegł Kościół katolicki. „Jeśli chodzi o Kościół, momentem przełomowym był koniec minionego wieku i początek wieku obecnego – powiedział. To wówczas wybuchły wielkie afery, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, kiedy to na światło dzienne wypłynęły ogromne ilości takich sytuacji (...), zapanował spory bałagan a kilka diecezji zbankrutowało z powodu wypłaconych odszkodowań”. Wspomniał też afery na równie wielką skalę w Australii, Niemczech i Irlandii, gdzie w tej ostatniej rodzice obecnie rzadko posyłają dzieci do kościoła, a na drzwiach wielu kościołów umieszczona jest informacja, że ich personel przeszedł odpowiednie przeszkolenie do bezpiecznej pracy z dziećmi i jest, jak należy rozumieć, pod kontrolą kościelnych władz.

„Na szczęście w Polsce jest mało tego rodzaju zgłoszeń - kontynuował. - Myślę, że w głównej mierze dlatego, że żyjemy w trochę innym świecie, mamy inną mentalność. Także i dlatego, że wtedy, kiedy w Ameryce i Europie zachodniej doszło do rewolucji kulturalnej i seksualnej, kiedy obyczajowość wywróciła się do góry nogami, my byliśmy za ‘żelazną kurtyną’. Cierpieliśmy z tego powodu, ale też dzięki temu wiele rzeczy do nas nie docierało. Myślę, że nasza konserwatywność i chrześcijańskie wychowanie sprawiają, że nie mamy do czynienia z problemem w takiej skali i mam nadzieję, że nie będziemy mieli. Nie można się jednak łudzić, że ten problem w Polsce nie występuje – chociaż w mniejszej skali, to jednak się pojawia.”

W skali roku takich przestępstw jest zgłaszanych średnio 2000, z czego ok. 800 spraw kończy się skazaniem winnych. Zdaniem ks. Rzeszowskiego może to być jednak „wierzchołek góry lodowej”, a liczba przestępstw nigdy nie ujawnionych może być nawet czterokrotnie więcej, niż zgłoszonych. „W Kościele jest stosunkowo mało takich zdarzeń, ale oczywiście są takie przypadki. Jestem księdzem od 25 lat i niestety wielokrotnie spotykałem się z tego rodzaju problemami, z osobami, które tego doświadczyły.”

Podczas zajęć prelegent omówił czym jest w ogóle przemoc i wykorzystanie seksualne – o pewnej specyfice wykorzystania i co przez to należy rozumieć. Omówił także specyfikę sprawców, relacji pomiędzy nimi a ofiarami, objawów, które wskazują na wykorzystanie, jak można je rozpoznać, co może być niepokojącymi sygnałami wysyłanymi przez ofiarę. Wreszcie zajął się także kwestią, jak na rozpoznaną sytuację reagować i jak pomóc ofierze – motywując katechetów do tego, by problemu nie lekceważyć i odważnie, lecz mądrze działać, co zresztą od niedawna jest prawnym obowiązkiem obywatela. (maw)